Protonoterapia nowotworów ośrodkowego układu nerwowego (OUN)

Współczesna terapia onkologiczna ma na celu maksymalizację szans pacjentów na wyleczenie, a jednocześnie minimalizację skutków ubocznych związanych z terapią. Ten cel udaje się osiągnąć dzięki nowoczesnej i bezpiecznej protonoterapii.

Protonoterapia pozwala nakierować promieniowanie dokładnie w nowotwór, obniżyć niepożądane naświetlenie, a tym samym zminimalizować ryzyko niepożądanych skutków leczenia. Zapewnia tym samym duże szanse na wyleczenie i dobrej jakości życie w trakcie leczenia i po nim.

Centrum Terapii Protonowej w Pradze stosuje innowacyjne metody leczenia, które minimalizują niepożądane naświetlenie okolicznych zdrowych tkanek, takich jak np. nerw wzrokowy i słuchowy, hipokamp, czy pień mózgu, itp. Zaletą protonoterapii w leczeniu ośrodkowego układu nerwowego już w trakcie naświetlań jest to, że pacjenci są leczeni bez potrzeby hospitalizacji.

Protonoterapia jest wyjątkowa przede wszystkim dlatego, że oprócz doskonałych wyników leczenia, w udowodniony sposób obniża ryzyko skutków ubocznych, które występują w innych terapiach. Jest niezwykle korzystna w leczeniu nowotworów ośrodkowego układu nerwowego, np. przez to, że pozwala naświetlać z użyciem dawki koniecznej do zniszczenia nowotworu, jednocześnie minimalizując potencjalne naświetlanie okolicznych zdrowych tkanek.

Protonoterapia może być stosowana w leczeniu

• nowotworów podstawy czaszki (struniaków i chrzęstniakomięsaków),
• oponiaków,
• glejaków z niskim stopniem złośliwości,
• gruczolaków przysadki mózgowej,
• nerwiaków osłonkowych nerwu słuchowego,
• czaszkogardlaków,
• rdzeniaków.

Swoją dokumentację medyczną w celu oceny, czy protonoterapia będzie w danym przypadku wskazana, możesz wysłać e-mailem na patient@ptc.cz. Ewentualnie możesz skontaktować się z naszymi koordynatorami leczenia, którzy są gotowi, by odpowiedzieć na wszystkie Twoje pytania dotyczące protonoterapii. Możesz skontaktować się z nimi pod numerem +420 222 999 000.

TY musisz zrobić tylko jedno: przyjść do NAS w porę. MY jesteśmy od tego, by Ci pomóc.

Najbardziej optymalne leczenie można wybrać jedynie po otrzymaniu pełnych i zrozumiałych informacji. Dlatego warto nie tylko interesować się najnowocześniejszymi metodami leczenia, ale również skutkami ubocznymi, które się z nimi wiążą. Mogą one bowiem w istotny sposób wpłynąć na jakość życia pacjenta w trakcie leczenia lub po jego zakończeniu.

Pacjent, któremu zalecono naświetlanie, powinien zapytać się o wszystkie metody tej terapii, dostępne.  Nasi lekarze posiadają wieloletnie doświadczenie w dziedzinie radioterapii. Ponadto posiadają wiedzę praktyczną z zakresu zwykłej radioterapii (fotonowej) i radioterapii protonowej, dlatego są w stanie odpowiedzieć na wszystkie Twoje pytania odnośnie decyzji o wyborze metody leczenia.

• Zastanów się, jakie masz możliwości.
• Decyzji nie musisz podejmować od razu.
• Wybrana metoda leczenia w zasadniczy sposób wpłynie na jakość życia nie tylko w trakcie leczenia, ale również po jego zakończeniu.

Pamiętaj, Twoja decyzja odnośnie sposobu leczenia, będzie miała ogromny wpływ na Twoje dalsze życie. Nasi lekarze chętnie odpowiedzą na wszystkie Twoje pytania związane z PROTONOTERAPIĄ, dlatego skontaktuj się z nami bez wahania jak najszybciej.

Czy znam swoje szanse na wyleczenie i opcje leczenia?

• Jaką metodę leczenia zalecił mój lekarz prowadzący?
• Czy poinformował mnie o ryzykach i powikłaniach związanych z aktualnie stosowaną metodą leczenia?
• Czy poinformował mnie o protonoterapii?
• Czy przekazał mi, jakie powikłania i ryzyko wiążą się ze standardowymi metodami naświetlania?

Zalety protonoterapii w naświetlaniu nowotworów ośrodkowego układu nerwowego w porównaniu ze zwykłą radioterapią

• Pozwala na znaczące obniżenie dawki niepożądanego naświetlenia mózgu, zapobiegając ryzyku powstawania problemów z pamięcią.
• Pozwala znacznie obniżyć dawki kierowane na nerwy wzrokowe, przez co obniża ryzyko ograniczenia lub utraty wzroku.
• Obniża również ryzyko pogorszenia lub utraty słuchu, zwłaszcza w paśmie wysokich częstotliwości.
• Obniża ryzyko uszkodzenia funkcji psychicznych i hormonalnych.
• Obniża prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworów wtórnych.

Naświetlanie w obrębie ośrodkowego układu nerwowego należy do najtrudniejszych zabiegów dla pacjenta, jak również dla lekarza. Jest to obszar, gdzie znajduje się zbyt dużo struktur właściwych na naświetlanie, które mogą ulec uszkodzeniu. Jednocześnie konieczne jest zastosowanie dużych dawek w celu zniszczenia nowotworu. Standardowa radioterapia nie zawsze radzi sobie w takiej sytuacji.

Cel to wyleczony pacjent, który może kontynuować swoje dotychczasowe życie bez ograniczeń i powikłań zdrowotnych. Protonoterapia to jednoznacznie najłagodniejsza metoda naświetlania nowotworów ośrodkowego układu nerwowego.

Czy wiesz, że zalety radioterapii protonowej są oparte na prawach fizyki i właściwościach protonów?

Protony można zatrzymać dokładnie w miejscu, w którym są potrzebne, na tzw. obszarze docelowym. Promieniowanie w niewielkim stopniu lub wcale nie dociera do zdrowych tkanek w okolicach nowotworu.

W odróżnieniu od zwykłej radioterapii, która naświetla i niszczy komórki nowotworowe z pomocą fotonów, protonoterapia jest bardziej zaawansowana i opiera się na działaniu protonów.

Zwykła wiązka fotonowa przechodzi przez organizm i przekazuje znaczną część swojej energii przed i za nowotworem. Protony mają pewną właściwość fizyczną pod nazwą pik Bragga. Potrafi ona wydzielać znacznie mniej energii w drodze do nowotworu i nie wpływają na tkanki za nowotworem. Największą zaletą protonoterapii w porównaniu ze zwykłą radioterapią jest jej precyzja i zdolność do ochrony zdrowych tkanek.

Dzięki doświadczeniu naszych lekarzy, naszej technologii, doskonałym wynikom i profesjonalnemu podejściu pacjent ma maksymalne szanse na wyleczenie.

Ocena wstępna

Aby nasz zespół medyczny mógł ocenić, czy protonoterapia będzie w danym przypadku wskazana, potrzebujemy uzyskać od Ciebie kilka informacji medycznych. Twój koordynator leczenia wytłumaczy Ci dokładnie, jakich informacji potrzebujemy. Zwykle potrzebujemy również zdjęć, np. RM, TK lub PET. Informacje te możesz uzyskać w szpitalu lub klinice, gdzie zostały wykonane badania, pacjentowi są często udostępniane na płycie CD. Możemy przekazać Ci dane do logowania, które umożliwią Ci przesłanie zawartości płyty CD na nasz zabezpieczony serwer. Ewentualnie możesz nam wysłać płytę CD pocztą.

Wszystkie inne informacje dot. Twojej diagnozy i wcześniejszego leczenia, które posiadasz są bardzo użyteczne. Zachęcamy do przekazania nam już na samym początku największej liczby informacji. Twój przypadek zostanie następnie oceniony przez zespół medyczny na codziennym spotkaniu komisji orzekającej. Twój koordynator leczenia skontaktuje się z Tobą, by poinformować Cię o ocenie lub ewentualnie z prośbą o udzielenie informacji dodatkowych, jeśli są one niezbędne do podjęcia ostatecznej decyzji przez naszych onkologów.

W celu uzyskania oceny nie musisz przyjeżdżać do Pragi.

Planowanie protonoterapii – plan naświetlań

Kiedy przyjedziesz do Pragi, by rozpocząć leczenia, najpierw czeka Cię osobista konsultacja z radioonkologiem. Podczas konsultacji zostaną omówione skutki uboczne i oczekiwane rezultaty leczenia w Twoim konkretnym przypadku, jak również konkretny plan leczenia. Lekarz wytłumaczy Ci także, czego możesz oczekiwać podczas leczenia oraz po nim. Odpowie także na wszystkie Twoje pytania.

Pierwsza faza leczenia obejmuje skany diagnostyczne w Centrum Terapii Protonowej (RM i/lub TK, przygotowanie urządzenia stabilizującego, itd.). Kluczem do sukcesu leczenia jest jego precyzyjne zaplanowanie. Dlatego zespół fizyków i lekarzy klinicznych przygotowuje dla każdego pacjenta indywidualny plan naświetlań, według którego będzie przebiegać protonoterapia. Plan naświetlań określa m.in. kierunki i intensywność wiązki protonowej, która będzie naświetlać nowotwór. Proces ten jest bardzo skomplikowany a jego zakończenie trwa zazwyczaj tydzień, zanim rozpocznie się leczenie.

Terapia odbywa się w trybie ambulatoryjnym. Pacjent przychodzi do Centrum Terapii Protonowej na leczenie i na regularne kontrole w trakcie terapii. Jedna wizyta trwa około 60 minut, naświetlanie to kwestia kilku minut. Przed każdym naświetlaniem dokładnie sprawdzamy rentgenem ułożenie pacjenta do naświetlenia oraz przeprowadzamy kilka kontroli cząstkowych, bez których nie można rozpocząć naświetlania. Co najmniej raz w tygodniu pacjent jest poddawany kontroli lekarskiej. Lekarz omawia wtedy z pacjentem przebieg terapii i sprawdza jego stan zdrowia.

Poszczególne dawki lecznicze z reguły podawane są codziennie, od poniedziałku do piątku. Leczenie nie może zostać przerwane, z wyjątkiem poważnych powodów zdrowotnych.

W Centrum Terapii Protonowej korzystamy z nowoczesnej metody wiązki ołówkowej

Naświetlanie ołówkowe, czyli Pencil Beam Scanning (PBS) oznacza, że wiązka protonowa zostaje precyzyjnie rozmieszczona. Jest to szczytowe osiągnięcie współczesnej technologii protonoterapii. Skanowanie ołówkowe naświetla z dokładnością do milimetra obszar docelowy, powodując tylko minimalne uszkodzenia okolicznych zdrowych tkanek i organów.

Leczenie odbywa się ambulatoryjnie i zazwyczaj trwa około 30 dni roboczych, w zależności od schematu określonego przez lekarza na podstawie wstępnej konsultacji i dodatkowych badań diagnostycznych.

Protonoterapia to coraz bardziej uznawana i preferowana metoda na świecie. Wyniki i doświadczenie centrów protonoterapii na świecie i praskiego Centrum Terapii Protonowej jednoznacznie potwierdzają, że protonoterapia stwarza zupełnie nowe możliwości leczenia chorób nowotworowych.

Protonoterapia nie jest metodą nową – od 1991 roku istnieje pierwsza wyłącznie kliniczna (nie akademicka) placówka (Loma Linda, Kalifornia, USA), a liczba chorych leczonych protonami osiąga kilkadziesiąt tysięcy. Jest to leczenie z użyciem doskonale rozwiniętej technologii, sprawdzonej w warunkach klinicznych.

Choć w wybranych chorobach nowotworowych od lat stosuje się protonoterapię, niektórzy specjaliści twierdzą, że wyższe dawki promieniowania w zwykłej radioterapii (fotonowej) na zdrowe tkanki nie uzasadniają stosowania leczenia wiązką protonową.

Z najnowszych danych klinicznych ze szczegółowych badań wynika co innego, a mianowicie, że występowanie ostrej toksyczności (powikłania po 90 dniach od rozpoczęcia leczenia) w przypadku radioterapii protonami jest znacznie rzadsze niż w porównywalnej grupie pacjentów leczonych terapią fotonową.

Zespół lekarzy uniwersytetu w Waszyngtonie obserwował blisko 1,5 tys. pacjentów z różnymi chorobami onkologicznymi, z których ok. 400 przeszło terapię wiązką protonową, resztę naświetlano z użyciem najnowocześniejszej techniki radioterapii fotonowej. Wszyscy pacjenci z tej grupy byli poddawani naświetlaniu, otrzymując jednocześnie skojarzoną chemioradioterapię. Badacze skoncentrowali się w badaniu na występowaniu toksyczności III lub wyższego stopnia, która wymaga hospitalizacji oraz intensywnych zabiegów medycznych i opieki.

Z badań wynika, że u pacjentów leczonych protonami zaobserwowana toksyczność (czyli powikłania wskutek napromieniowania) była o dwie trzecie niższa  niż w grupie leczonej radioterapią fotonową.

Poważne niepożądane powikłania wystąpiły  konkretnie u 11,5% pacjentów naświetlanych protonami i u 27,6% naświetlanych fotonami.

*Link: medicalnewstoday.com...

Nowotwory OUN

Ogólnie nowotwory dzielimy na pierwotne, które powstają z komórek tkanki mózgowej lub okolicznych struktur (np. opon mózgowych - oponiaki), i na liczniejszą grupę nowotworów wtórnych, czyli przerzutowych (tzw. metastazy), których nowotwór pierwotny może znajdować się w dowolnym miejscu w organizmie (np. pierś, płuco, nerka).

Pierwotne nowotwory mózgu stanowią około 1-2% wszystkich nowotworów złośliwych. Co roku w Czechach na raka mózgu zapada około 800 osób, w tym nieco więcej mężczyzn niż kobiet. Choroba występuje częściej w dwóch grupach wiekowych – u dzieci do 5 roku życia i dorosłych po 60 roku życia.

Pierwotne nowotwory mózgu to bardzo różnorodna grupa. Najczęściej wyłaniają się z pomocniczych komórek tkanki mózgu (neuroglej). Są to tzw. glejaki, które stanowią ponad 50% wszystkich nowotworów OUN. Według niektórych parametrów histologicznych i przebiegu choroby glejaki można najprościej podzielić na glejaki o niskim stopniu złośliwości (low-grade) i glejaki o wysokim stopniu złośliwości (high-grade).

Glejak o niskim stopniu złośliwości rosną powoli, czasem kilka lat. Najczęściej występują w młodszych grupach wiekowych (20-40 lat). Wzrost tego typu nowotworów nie jest dobrze odgraniczony od okolicznych zdrowych tkanek mózgowych, dlatego trudno je w pełni usunąć operacyjnie. W przestrzeni lat mogą się powoli powiększać lub przekształcić w glejaki złośliwe.

Glejak o wysokim stopniu złośliwości powstaje najczęściej na dwa różne sposoby: przez naturalny rozwój wynikający z zaburzeń genetycznych z glejaka o niskim stopniu złośliwości lub bezpośrednio ze zdrowej tkanki mózgu. Glejaki o wysokim stopniu złośliwości charakteryzuje szybki, agresywny wzrost (liczony w tygodniach lub miesiącach). Częściej atakuje osoby powyżej 50 roku życia. Nie jest wyraźnie odgraniczony ani zdefiniowany, dlatego praktycznie nie da się go w pełni usunąć. Często dochodzi do nawrotów, wznowienia wzrostu w miejscu po operacji lub jego pobliżu.

Inne typy nowotworów mózgu

Do częstych nowotworów mózgu należą oponiaki, które są zazwyczaj łagodne i wyłaniają się z komórek opon mózgowych. Częściej występują u kobiet i osób powyżej 50 roku życia. Kolejna grupa to nowotwory nerwów mózgowo-rdzeniowych (nerwiaki), które są zazwyczaj łagodne oraz gruczolaki przysadki, przejawiające się zaburzeniami funkcji hormonalnych lub zaburzeniami wzroku (zaburzenia pola widzenia pod wpływem nacisku na nerwy wzrokowe). Jeżeli chodzi o nowotwory głównie wieku dziecięcego, występują tu przede wszystkim rdzeniaki i wyściółczaki.

Leczenie nowotworów mózgu

Leczenie nowotworów OUN wymaga współpracy wielu specjalistów z różnych dziedzin. Strategia leczenia skojarzonego jest określana przez zespół specjalistów, w którego skład wchodzi neurochirurg, onkolog radioterapeuta lub onkolog kliniczny, patolog i radiolog.

Pierwszorzędną rolę w przypadku większości nowotworów w obrębie OUN odgrywa ich usunięcie metodą chirurgiczną. U części pacjentów wystarcza sama operacja lub radioterapia. U innych pacjentów konieczne jest zastosowanie leczenia skojarzonego, łączącego chirurgię, radioterapię i chemioterapię. W kompleksowej terapii nowotworów OUN radioterapia odgrywa niezastąpioną rolę.