Radioterapia protonowa nowotworów przewodu pokarmowego

Współczesna terapia onkologiczna ma na celu maksymalizację szans pacjentów na wyleczenie, a jednocześnie minimalizację skutków ubocznych związanych z terapią. Ten cel udaje się osiągnąć dzięki nowoczesnej i bezpiecznej protonoterapii.

Protonoterapia pozwala nakierować promieniowanie dokładnie w nowotwór, obniżyć niepożądane naświetlenie, a tym samym zminimalizować ryzyko niepożądanych skutków leczenia. Zapewnia tym samym duże szanse na wyleczenie i dobrej jakości życie w trakcie leczenia i po nim. Protonoterapia jest stosowana w leczeniu nowotworów przełyku, trzustki i odbytu.

Nowotwory trzustki

Naświetlanie trzustki jest pod względem technicznym i biologicznym dość trudnym "zadaniem". Trzustka otoczona jest wieloma narządami, które mogą zostać uszkodzone przez promieniowanie (wątroba, dwunastnica, nerki, żołądek i inne). Dlatego stosuje się naświetlanie protonowe, które umożliwia skuteczne leczenie. Naświetlanie nowotworów trzustki nie zastępuje chemioterapii, ale stanowi jej uzupełnienie.

Nowotwory przełyku

Anatomiczne umiejscowienie przełyku, pomiędzy dwoma płucami i blisko serca, wymaga naświetlania w znacznie geometrycznej złożonej przestrzeni pomiędzy narządami, których napromienianie musi być minimalne. Dlatego stosuje się głównie radioterapię protonową.

Radioterapia nowotworów przełyku jest skomplikowana i wymaga naświetlania dużej objętości, obejmującej obszar przełyku dotknięty nowotworem, sąsiednie części przełyku, a także duże obszary okolicznych węzłów chłonnych. Dlatego technika naświetlania jest wymagająca i można wykorzystać zalety radioterapii protonowej. Radioterapia dostosowywana jest zgodnie z planem chirurga.

Nowotwory odbytu

Radioterapia nowotworów odbytu jest bardzo wymagająca. W związku z tym opracowano techniki radioterapii protonowej, które ograniczają niekorzystny wpływ na skórę i błony śluzowe zwieracza oraz okoliczne obszary, pozwalając zazwyczaj na zastosowanie naświetlania bez konieczności wprowadzania tymczasowej kolostomii.

Zalety protonoterapii

• Umożliwia zastosowanie radioterapii również w przypadku chorób (sytuacji), w których dotychczas nie było możliwe leczenie z użyciem radioterapii konwencjonalnej.
• Pozwala obniżyć liczbę frakcji i skrócić czas naświetlania, co w efekcie pozwala obniżyć ryzyko różnych powikłań.
• Terapia pozwala zastosować wyższą dawkę promieniowania, przez co zwiększa szanse na zniszczenie nowotworu.
• Minimalizuje niepożądane naświetlanie zdrowych tkanek i organów, przez co obniża ryzyko wystąpienia dalszych niepożądanych powikłań.

Swoją dokumentację medyczną w celu oceny, czy protonoterapia będzie w danym przypadku wskazana, możesz wysłać e-mailem na patient@ptc.cz. Ewentualnie możesz skontaktować się z naszymi koordynatorami leczenia, którzy są gotowi, by odpowiedzieć na wszystkie Twoje pytania dotyczące protonoterapii. Możesz skontaktować się z nimi pod numerem +420 222 999 000.

TY musisz zrobić tylko jedno: przyjść do NAS w porę. MY jesteśmy od tego, by Ci pomóc.

Najbardziej optymalne leczenie można wybrać jedynie po otrzymaniu pełnych i zrozumiałych informacji. Dlatego warto nie tylko interesować się najnowocześniejszymi metodami leczenia, ale również skutkami ubocznymi, które się z nimi wiążą. Mogą one bowiem w istotny sposób wpłynąć na jakość życia pacjenta w trakcie leczenia lub po jego zakończeniu.

Pacjent, któremu zalecono naświetlanie, powinien zapytać się o wszystkie metody tej terapii, dostępne.  Nasi lekarze posiadają wieloletnie doświadczenie w dziedzinie radioterapii. Ponadto posiadają wiedzę praktyczną z zakresu zwykłej radioterapii (fotonowej) i radioterapii protonowej, dlatego są w stanie odpowiedzieć na wszystkie Twoje pytania odnośnie decyzji o wyborze metody leczenia.

• Zastanów się, jakie masz możliwości.
• Decyzji nie musisz podejmować od razu.
• Wybrana metoda leczenia w zasadniczy sposób wpłynie na jakość życia nie tylko w trakcie leczenia, ale również po jego zakończeniu.

Pamiętaj, Twoja decyzja odnośnie sposobu leczenia, będzie miała ogromny wpływ na Twoje dalsze życie. Nasi lekarze chętnie odpowiedzą na wszystkie Twoje pytania związane z PROTONOTERAPIĄ, dlatego skontaktuj się z nami bez wahania jak najszybciej.

Czy znam swoje szanse na wyleczenie i opcje leczenia?

• Jaką metodę leczenia zalecił mój lekarz prowadzący?
• Czy poinformował mnie o ryzykach i powikłaniach związanych z aktualnie stosowaną metodą leczenia?
• Czy poinformował mnie o protonoterapii?
• Czy przekazał mi, jakie powikłania i ryzyko wiążą się ze standardowymi metodami naświetlania?

Zalety protonoterapii w naświetlaniu nowotworów przewodu pokarmowego w porównaniu ze zwykłą radioterapią

Protonoterapia jest łagodniejsza, ponieważ mniej obciąża okoliczne tkanki i organy przez niepożądane naświetlenie, a tym samym istotnie ogranicza ryzyko wystąpienia powikłań związanych z terapią. Umożliwia zastosowanie radioterapii również w przypadku chorób (sytuacji), w których dotychczas nie było możliwe leczenie z użyciem radioterapii konwencjonalnej.

• W przypadku nowotworów przełyku znacznie ogranicza niepożądane promieniowanie do serca i płuc.
• Minimalizuje naświetlanie pęcherza moczowego i nerek, jelita cienkiego i innych organów w jamie brzusznej.
• Minimalizuje dawki promieniowania docierające do rdzenia kręgowego.
• Pozwala obniżyć liczbę frakcji i skrócić czas naświetlania, co w efekcie pozwala obniżyć ryzyko różnych powikłań.
• Terapia pozwala zastosować wyższą dawkę promieniowania, przez co zwiększa szanse na zniszczenie nowotworu.

Na podstawie ogólnoświatowych doświadczeń i wieloletnich wyników obserwowanych u leczonych pacjentów widać, że pacjenci po protonoterapii zachowują wysoką jakość życia w porównaniu z innymi dostępnymi metodami leczenia.

Czy wiesz, że zalety radioterapii protonowej są oparte na prawach fizyki i właściwościach protonów?

Protony można zatrzymać dokładnie w miejscu, w którym są potrzebne, na tzw. obszarze docelowym. Promieniowanie w niewielkim stopniu lub wcale nie dociera do zdrowych tkanek w okolicach nowotworu.

W odróżnieniu od zwykłej radioterapii, która naświetla i niszczy komórki nowotworowe z pomocą fotonów, protonoterapia jest bardziej zaawansowana i opiera się na działaniu protonów.

Zwykła wiązka fotonowa przechodzi przez organizm i przekazuje znaczną część swojej energii przed i za nowotworem. Protony mają pewną właściwość fizyczną pod nazwą pik Bragga. Potrafi ona wydzielać znacznie mniej energii w drodze do nowotworu i nie wpływają na tkanki za nowotworem. Największą zaletą protonoterapii w porównaniu ze zwykłą radioterapią jest jej precyzja i zdolność do ochrony zdrowych tkanek.

Dzięki doświadczeniu naszych lekarzy, naszej technologii, doskonałym wynikom i profesjonalnemu podejściu pacjent ma maksymalne szanse na wyleczenie.

Ocena wstępna

Aby nasz zespół medyczny mógł ocenić, czy protonoterapia będzie w danym przypadku wskazana, potrzebujemy uzyskać od Ciebie kilka informacji medycznych. Twój koordynator leczenia wytłumaczy Ci dokładnie, jakich informacji potrzebujemy. Zwykle potrzebujemy również zdjęć, np. RM, TK lub PET. Informacje te możesz uzyskać w szpitalu lub klinice, gdzie zostały wykonane badania, pacjentowi są często udostępniane na płycie CD. Możemy przekazać Ci dane do logowania, które umożliwią Ci przesłanie zawartości płyty CD na nasz zabezpieczony serwer. Ewentualnie możesz nam wysłać płytę CD pocztą.

Wszystkie inne informacje dot. Twojej diagnozy i wcześniejszego leczenia, które posiadasz są bardzo użyteczne. Zachęcamy do przekazania nam już na samym początku największej liczby informacji. Twój przypadek zostanie następnie oceniony przez zespół medyczny na codziennym spotkaniu komisji orzekającej. Twój koordynator leczenia skontaktuje się z Tobą, by poinformować Cię o ocenie lub ewentualnie z prośbą o udzielenie informacji dodatkowych, jeśli są one niezbędne do podjęcia ostatecznej decyzji przez naszych onkologów.

W celu uzyskania oceny nie musisz przyjeżdżać do Pragi.

Planowanie protonoterapii – plan naświetlań

Kiedy przyjedziesz do Pragi, by rozpocząć leczenia, najpierw czeka Cię osobista konsultacja z radioonkologiem. Podczas konsultacji zostaną omówione skutki uboczne i oczekiwane rezultaty leczenia w Twoim konkretnym przypadku, jak również konkretny plan leczenia. Lekarz wytłumaczy Ci także, czego możesz oczekiwać podczas leczenia oraz po nim. Odpowie także na wszystkie Twoje pytania.

Pierwsza faza leczenia obejmuje skany diagnostyczne w Centrum Terapii Protonowej (RM i/lub TK, przygotowanie urządzenia stabilizującego, itd.). Kluczem do sukcesu leczenia jest jego precyzyjne zaplanowanie. Dlatego zespół fizyków i lekarzy klinicznych przygotowuje dla każdego pacjenta indywidualny plan naświetlań, według którego będzie przebiegać protonoterapia. Plan naświetlań określa m.in. kierunki i intensywność wiązki protonowej, która będzie naświetlać nowotwór. Proces ten jest bardzo skomplikowany a jego zakończenie trwa zazwyczaj tydzień, zanim rozpocznie się leczenie.

Terapia odbywa się w trybie ambulatoryjnym. Pacjent przychodzi do Centrum Terapii Protonowej na leczenie i na regularne kontrole w trakcie terapii. Jedna wizyta trwa około 60 minut, naświetlanie to kwestia kilku minut. Przed każdym naświetlaniem dokładnie sprawdzamy rentgenem ułożenie pacjenta do naświetlenia oraz przeprowadzamy kilka kontroli cząstkowych, bez których nie można rozpocząć naświetlania. Co najmniej raz w tygodniu pacjent jest poddawany kontroli lekarskiej. Lekarz omawia wtedy z pacjentem przebieg terapii i sprawdza jego stan zdrowia.

Poszczególne dawki lecznicze z reguły podawane są codziennie, od poniedziałku do piątku. Leczenie nie może zostać przerwane, z wyjątkiem poważnych powodów zdrowotnych.

W Centrum Terapii Protonowej korzystamy z nowoczesnej metody wiązki ołówkowej

Naświetlanie ołówkowe, czyli Pencil Beam Scanning (PBS) oznacza, że wiązka protonowa zostaje precyzyjnie rozmieszczona. Jest to szczytowe osiągnięcie współczesnej technologii protonoterapii. Skanowanie ołówkowe naświetla z dokładnością do milimetra obszar docelowy, powodując tylko minimalne uszkodzenia okolicznych zdrowych tkanek i organów.

Metoda kontrolowanego wdechu

Ponieważ ruchy oddechowo mogą zakłócać prawidłowe i precyzyjne wykonanie naświetlania protonami, dlatego w radioterapii nowotworów piersi korzystamy również z metody kontrolowanego wdechu. Pacjenci ze wskazaniem do protonoterapii, u których położenie docelowego obszaru w trakcie naświetlań może zmieniać się wskutek ruchów oddechowych, są naświetlani z zastosowaniem metody kontrolowanego oddychania. Służy do tego urządzenie Dyn’R.

Metodę naświetlania z zastosowaniem kontrolowanego oddychania stosuje się tam, gdzie istotne jest by dana część ciała (obszar) była naświetlana codziennie w ten sam sposób. Ponieważ jednak naświetlany obszar porusza się pod wpływem oddychania, należy zadbać o to, by ciało pacjenta było zawsze w takiej samej pozycji. Najlepiej sprawdza się tu wstrzymywanie oddechu na pewnym poziomie. W celu określenia tego poziomu najpierw pacjent musi nauczyć się oddychać w sposób kontrolowany (ćwiczenie Dyn’R).

Nauka kontrolowanego oddychania odbywa się na leżąco, na plecach po podłączeniu do spirometru z użyciem antybakteryjnego filtra i ustnika. Nos zostaje zatkany kołeczkiem, tak by całe powietrze było wydychane ustami. Na oczy pacjent zakłada specjalne okulary, na których będzie obserwować instrukcje dotyczące oddychania. Nasz doświadczony pracownik cierpliwie towarzyszy pacjentowi podczas procesu nauki, wszystko można odpowiednio przećwiczyć. Nie trzeba się niczego obawiać.

W każdy dzień roboczy podawana jest 1 frakcja. Całkowita liczba frakcji jest różna. Na przykład. przy naświetlaniu guzów przełyku stosuje się 25 frakcji, w guzach wątroby 15, w przypadku guzów trzustki 18, itd. Naświetlanie nie może być przerwane z wyjątkiem poważnych przyczyn zdrowotnych.

Protonoterapia to coraz bardziej uznawana i preferowana metoda na świecie. Wyniki i doświadczenie centrów protonoterapii na świecie i praskiego Centrum Terapii Protonowej jednoznacznie potwierdzają, że protonoterapia stwarza zupełnie nowe możliwości leczenia chorób nowotworowych.

Protonoterapia nie jest metodą nową – od 1991 roku istnieje pierwsza wyłącznie kliniczna (nie akademicka) placówka (Loma Linda, Kalifornia, USA), a liczba chorych leczonych protonami osiąga kilkadziesiąt tysięcy. Jest to leczenie z użyciem doskonale rozwiniętej technologii, sprawdzonej w warunkach klinicznych.

Choć w wybranych chorobach nowotworowych od lat stosuje się protonoterapię, niektórzy specjaliści twierdzą, że wyższe dawki promieniowania w zwykłej radioterapii (fotonowej) na zdrowe tkanki nie uzasadniają stosowania leczenia wiązką protonową.

Z najnowszych danych klinicznych ze szczegółowych badań wynika co innego, a mianowicie, że występowanie ostrej toksyczności (powikłania po 90 dniach od rozpoczęcia leczenia) w przypadku radioterapii protonami jest znacznie rzadsze niż w porównywalnej grupie pacjentów leczonych terapią fotonową.

Zespół lekarzy uniwersytetu w Waszyngtonie obserwował blisko 1,5 tys. pacjentów z różnymi chorobami onkologicznymi, z których ok. 400 przeszło terapię wiązką protonową, resztę naświetlano z użyciem najnowocześniejszej techniki radioterapii fotonowej. Wszyscy pacjenci z tej grupy byli poddawani naświetlaniu, otrzymując jednocześnie skojarzoną chemioradioterapię. Badacze skoncentrowali się w badaniu na występowaniu toksyczności III lub wyższego stopnia, która wymaga hospitalizacji oraz intensywnych zabiegów medycznych i opieki.

Z badań wynika, że u pacjentów leczonych protonami zaobserwowana toksyczność (czyli powikłania wskutek napromieniowania) była o dwie trzecie niższa  niż w grupie leczonej radioterapią fotonową.

Poważne niepożądane powikłania wystąpiły  konkretnie u 11,5% pacjentów naświetlanych protonami i u 27,6% naświetlanych fotonami.

*Link: medicalnewstoday.com...

Nowotwory trzustki

Nowotwory trzustki powstają przeważnie w części zewnątrzwydzielniczej, w przewodach trzustkowych. Rzadko powstają w części wewnątrzwydzielniczej (która odpowiedzialna jest za produkcję wielu hormonów, między innymi np. insuliny), oznaczane są jako „P-NET”, mają lepszą prognozę, a ich leczenie opiera się na specjalnych zasadach i procedurach.

Nowotwór trzustki to bardzo poważna choroba, która ma zazwyczaj ciężki przebieg. Ma dużą skłonność do wczesnego tworzenia kolejnych ognisk - przerzutów, zwłaszcza w wątrobie i otrzewnej. Leczenie nowotworów trzustki jest bardzo trudne i często nieskuteczne.

W Czechach rocznie na raka trzustki choruje ponad 2000 osób. Częstość wzrasta po 50 roku życia. Czynniki ryzyka raka trzustki nie są jasno określone. Z pewnością zaliczyć do nich można palenie, alkoholizm i nawracające zapalenia trzustki.

Choroba nie ma wczesnych objawów. Zazwyczaj diagnozowana jest w zaawansowanym stadium. Za pierwszy objaw często uważa się żółknięcie („żółtaczka” - w znaczeniu objawu, nie należy mylić z „żółtaczką zakaźną” w znaczeniu wirusowego zapalenia wątroby). Inne objawy to silne bóle w nadbrzuszu, utrata apetytu (często niechęć do jedzenia mięsa) oraz wyraźna utrata wagi. Do objawów stadium zaawansowanego zaliczyć można także długotrwałe nudności i powtarzające się wymioty.

Nowotwory trzustki leczone są różnymi metodami (fachowo zwane „modalnościami”), których wybór i kolejność są z góry ustalane.

W leczeniu nowotworu trzustki leczenie podstawowe to operacja - resekcja trzustki (całej lub połowy), w tym resekcja dwunastnicy i odpowiednie dostosowanie przebiegu jelita cienkiego. Jeśli nie jest to możliwe (z różnych przyczyn), wdraża się zasadniczo chemioterapię, po której może nastąpić naświetlanie - radioterapia. Naświetlanie jest ważne tylko w kontekście chemioterapii, tj. w powiązaniu z chemioterapią. Po skutecznej resekcji następuje chemioterapia pooperacyjna, uzupełniona również o naświetlanie. Naświetlanie pooperacyjne ma swoje określone zasady.

Leczenie chirurgiczne, tzn. różne rodzaje zabiegów, operacji:

W przypadku guzów trzustki radykalne leczenie chirurgiczne jest zawsze najważniejsze, jeśli można je wykonać. Innymi słowy - jeśli chirurg ma możliwość wykonania radykalnego zabiegu, optymalne jest wykonanie go jak najszybciej. (Możliwości zależne są od stopnia zaawansowania i stanu chorego. Zabieg radykalny oznacza kompletne usunięcie w danym i określonym zakresie.).

Jeśli chirurg nie ma możliwości wykonania zabiegu radykalnego, może wykonać zabieg „wspomagający” w zależności od sytuacji (np. połączenie żołądka i jelita cienkiego, co złagodzi problemy trawienne).

Radioterapia guzów trzustki stosowana jest:

• Pooperacyjnie, po wykonaniu radykalnego leczenia chirurgicznego. Celem jest usunięcie możliwych mikroskopijnych pozostałości guza.
• W przypadku, jeśli nie można zastosować leczenia chirurgicznego. Celem jest usunięcie guza w największym możliwym stopniu.
• Jeśli chirurg dopuszcza możliwości radykalnego leczenia chirurgicznego po zmniejszeniu guza.
• Szczególnym zastosowaniem jest naświetlanie w przypadku wznowy po zastosowaniu radykalnego leczenia chirurgicznego.

Naświetlanie ma kilka zasad:

• Odpowiednią skuteczność uzyskuje się tylko wtedy, gdy napromienianie jest stosowane „w kontekście” chemioterapii. Tzn. najpierw przebiega chemioterapia, a po pewnym czasie realizowane jest naświetlanie.
• Naświetlanie trzustki jest pod względem technicznym i biologicznym dość trudnym „zadaniem”. Trzustka otoczona jest wieloma narządami, które mogą zostać uszkodzone przez promieniowanie (wątroba, dwunastnica, nerki, żołądek i inne). Dlatego zastosowanie znajduje naświetlanie protonowe, które umożliwia skuteczne leczenie.

Chemioterapia jest podstawową metodą leczenia nowotworów trzustki. Ma następujące wskazania:

• Pooperacyjne - po radykalnym zabiegu chirurgicznym (z celem usunięcie mikroskopijnych pozostałości guza).
• Przedoperacyjne - podobnie, jak w przypadku radioterapii, tj. w celu osiągnięcia możliwości przeprowadzenia radykalnego zabiegu chirurgicznego.
• Samodzielnie - jeśli nie ma możliwości zastosowania radykalnego zabiegu chirurgicznego i nie ma szans na to, że będzie to możliwe.
• W tych wskazaniach po kilku cyklach chemioterapii następuje naświetlanie.

Nowotwory przełyku

Guzy przełyku to poważna choroba, które atakują wewnętrzną warstwę ściany przełyku, a ich leczenie jest niezwykle wymagające, ale może być bardzo skuteczne, tj. można doprowadzić do całkowitego wyzdrowienia.

W leczeniu stosowana jest chemioterapia, naświetlanie i operacja w różnej kolejności. Zazwyczaj w pierwszej kolejności stosowana jest równocześnie chemioterapia i naświetlanie, a następnie operacja.

W Czechach rocznie na raka przełyku choruje ponad 500 osób. Nowotwór ten najczęściej diagnozuje się pomiędzy 50 a 70 rokiem życia.

Do czynników ryzyka zaliczyć można palenie, nadmierne spożywanie wysokoprocentowego alkoholu, alkoholizm i niezrównoważoną dietę.

Objawy nowotworu przełyku pojawiają się szybko, są to - zaburzenia połykania, bolesne przełykanie, szybka utrata masy ciała, wymioty lub krwawienie, tj. wymioty nadtrawionej krwi, uporczywy ból w klatce piersiowej.

Nowotwory przełyku leczone są różnymi metodami (fachowo zwane „modalnościami”), których wybór i kolejność są z góry ustalane. O przebiegu leczenia zawsze decyduje wspólna konsultacja chirurga i onkologa.

Leczenie chirurgiczne, tzn. różne rodzaje zabiegów, operacji:

Nowotwory leczy się operacyjnie, resekcyjnie, albo jako pierwszą metodę leczenia (w przypadku niewielkich zmian początkowych), albo po przygotowaniu za pomocą radioterapii lub chemioterapii (w przypadku bardziej zaawansowanego stopnia). Resekcja to bardzo skomplikowany i trudny zabieg, jego szczegóły opisze chirurg. Wybór pomiędzy naświetlaniem a chemioterapią zależny jest od umiejscowienia guza.

Chemioterapia preferowana jest w przypadku guzów w odcinku brzusznym przełyku.

W przypadku guzów w odcinku szyjnym operacji nie przeprowadza się.

Radioterapia guzów przełyku stosowana jest:

• Przedoperacyjnie, tzn. naświetlanie odbywa się z perspektywą operacji chirurgicznej w bliskości czasowej.
• Samodzielnie, naświetlanie przebiega bez perspektywy operacji chirurgicznej - w przypadku guza w odcinku szyjnym przełyku lub jeśli z różnych przyczyn nie można przeprowadzić operacji.
• W wyjątkowych przypadkach wskazana jest radioterapia pooperacyjna, zazwyczaj, jeśli wykonano resekcję guza, który podczas operacji okazał się bardziej rozległy niż pierwotnie oczekiwano. Anatomiczne umiejscowienie przełyku - pomiędzy dwoma płucami i blisko serca, wymaga naświetlania w znacznie geometrycznej złożonej przestrzeni pomiędzy narządami, których napromienianie musi być minimalne. Dlatego z sukcesem stosuje się radioterapię.

Chemioterapia:

Chemioterapia w przypadku nowotworów przełyku stosowana jest równocześnie wraz z naświetlaniem. Jej celem jest zwiększenie wrażliwości guza na naświetlanie. Ten typ chemioterapii ma mniejsze dawki i jednocześnie stosuje się mniej substancji - maksymalnie 2. Z tego względu jest dobrze tolerowana. Samodzielna chemioterapia znajduje zastosowanie w przypadku guzów w części brzusznej.

Nowotwory odbytu

Guzy odbytu są chorobą bardzo specyficzną, umiejscowione są w okolicy zwieracza, ewentualnie w miejscu przejścia zwieracza w skórę. W leczeniu guzów odbytu obecnie radioterapia przeważa nad leczeniem chirurgicznym, które wymaga wprowadzenia trwałej (dożywotniej) kolostomii.

Samodzielna radioterapia wystarcza do całkowitego wyleczenia w przypadku 90% chorych, jednak jest to leczenie bardzo wymagające i posiada swoje ryzyka. Radioterapia protonowa jest mniej wymagająca.

W Czechach rocznie na raka odbytu choruje 170-190 osób. Częstość wzrasta po 40 roku życia. Do czynników ryzyka nowotworów odbytu zaliczyć można infekcję HPV (obecnie istnieje możliwość zaszczepienia), palenie i nietypowe praktyki seksualne.

Chociaż objawy, które daje nowotwór są wczesne, są często mylone i diagnozowane jako hemoroidy.

Głównym objawem jest krwawienie, ponadto nieokreślone bóle w zwieraczu, podrażnienie, bolesne wypróżnianie lub stwierdzenie zwiększonych pachwinowych węzłów chłonnych.

Leczenie raka odbytu podlega szczególnym zasadom. Wybór metod leczenia jest zupełnie inny niż w przypadku guzów z sąsiedniej lokalizacji anatomicznej - odbytnicy. Dlatego konieczne jest jednoznaczne (i oczywiście prawidłowe) postawienie diagnozy: guz odbytu, guz odbytnicy.

Procedura leczenia zawsze ustalana jest w porozumieniu z pacjentem, który ma wybór między zabiegiem chirurgicznym a radioterapią. Radioterapia zawsze uzupełniania jest przez przebiegającą równocześnie chemioterapią. Radioterapia jest bardzo wymagająca i towarzyszy jej wiele skutków ubocznych na skórze i błonach śluzowych zwieracza oraz w jego okolicy, ale także skutków ubocznych, które przejawiają się w morfologii krwi. W związku z tym opracowano techniki radioterapii protonowej, które ograniczają niekorzystny wpływ, pozwalając zazwyczaj na zastosowanie naświetlania bez konieczności stworzenia tymczasowej kolostomii.

Leczenie chirurgiczne, tzn. różne rodzaje zabiegów, operacji:

Leczenie chirurgiczne nowotworów odbytu od lat 80 XX wieku  nie jest stosowane. Stwierdzono znaczący wpływ promieniowania, który prowadzi do całkowitego wyleczenia bez operacji u wysokiego odsetka pacjentów (w zależności od stopnia zaawansowania choroby 80% - 95%).

Jednak jako alternatywa dla naświetlań, zabieg operacyjny nadal stanowi jedną z dostępnych możliwości. Polega na usunięciu całego zwieracza, tj. wymaga utworzenia stałej kolostomii.

Obecnie głównymi wskazaniami do zabiegu operacyjnego (doraźnego) są sytuacje, w których choroba nawraca lub nie została całkowicie wyleczona przez naświetlanie (w zależności od stadium choroby ryzyko wynosi 5-15%).

W ramach leczenia chirurgicznego istnieje także możliwość tymczasowego utworzenia kolostomii na okres radioterapii, co umożliwia lepiej tolerować reakcje skóry i błon śluzowych na naświetlanie.

Radioterapia:

Radioterapia guzów nowotworowych jest leczeniem priorytetowym, chyba że chory wybierze alternatywę chirurgiczną.

Radioterapia guzów nowotworowych to bardzo wymagająca metoda leczenia. Integralną jej częścią jest jednoczesne podawanie standardowej chemioterapii. Towarzyszy jej szereg skutków ubocznych obejmujących skórę, błony śluzowe, drogi moczowo-płciowe oraz przejawiających się w morfologii krwi.

Dlatego stosuje się radioterapię protonową, która ma korzystniejszy rozkład dawek niż konwencjonalna radioterapia fotonami, a skutki uboczne udaje się łagodzić.

W większości przypadków radioterapię protonową można zastosować bez utworzenia kolonostomii. Skuteczność przeciwnowotworowa radioterapii protonowej i fotonowej jest taka sama.

Chemioterapia:

Wskazana jest w przypadku większych guzów przed radioterapią w celu zmniejszenia naświetlanej masy. Wskazana jest także w przypadku wznowy w formie odległych przerzutów (przerzuty lokalne można leczyć chirurgicznie).